PEDRO ORMAETXE, “AITA LONTZI”
Pedro Ormaetxe Aldana, ”Aita Lontzi”: zornotzar gehienentzat ezezaguna den izena. Etxanon jaio 1891n eta Txilen hil zen 1949an. Idazle karmeldar oparoa izan zen eta zenbait aldizkaritan idatzi zuen: “Jaungoiko Zalen”, “Karmelgo Argian”, “Ekinen”, “Euzko Deyan” eta abarretan. Baina gaurkoan Aita Lontziren bi liburu aipatu nahi ditut: “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak”. Olerki-liburuak dira biak eta Txilen erbesteraturik zegoela argitaratu zituen. Ikertu beharreko idazlea da, baina orain arte herriak bizkarra eman diola uste dut.
Gerra zibilaren ostean Zornotzan egon bada familia bat gogor zapaldua, hori Boroako Ormaetxetarra izan da, inongo zalantza barik. Tropa frankistek Zornotza hartu zutenean Aita Lontzik Txilera egin zuen ihes, Bonifacio anaia fusilatu egin zuten faxistek eta arrebak kartzelaratu. Bakar-bakarrik euskaltzaleak eta abertzaleak izateagatik. Sinestezina!
Aita Lontzi karmeldarra izan zen. Erraztasun handia erakutsi zuen idazteko baina ezagutu zutenek esaten dute karmeldarraren doarik handiena “erretorika” izan zela.
Hala ere, pare bat zehaztasun egin behar diot Aita Lontziren biografian idatzitakoari.
Alde batetik, Aita Lontziren biografian irakur daiteke Txilera misiolari joan zela, baina ez du esaten ihes egin behar izan zuela faxisten beldur zelako. Jakin dakigu Euskal Herritik gogoz kontra joan zela eta bai bere gutunetan eta bai bere idazkietan irakur daiteke erbestean bizi beharrak edozeinentzat neketsu eta gogorra bada, euskaldunen lurra maite duenarentzat askoz ere latzagoa dela.
Eta bestalde, abizena ere aldatu diote. Aita Lontziren biografian Pedro Ormaetxea abizena erabiltzen du Aita Santi Onaindiak. Hala ere, Pedro Ormaetxek —hauxe da bere abizena— zenbait ezizen erabili zituen artikuluetan, adibidez, “Lontzi Aba”, “Ormalda”, “Ormetxe” , “Ormaetxetar Kepa” eta abar.
Karmeldar idazlea Boroako Zugaza baserrian jaio bazen ere Iruñean, Gasteizen eta Begoñan ikasketak egin ostean Larrako komentura etorri zen bizitzera, beste zenbait tokitan egon ostean.Gerra ondoren Txilera joan zen, Viña del Mar herrira. Eta bertako komentuan hil zen 1949ko urtarrilaren 15ean. Beraz datorren urteko urtarrilean 60 urte beteko dira hil zela. Zor zaharra, zor txarra!
Goazen liburuetara. “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak” olerki-liburuak dira, nahiz eta izenburu horiekin ipuin-liburuen itxura izan olerki-liburu interesgarriak direla esan beharra dago. Liburu bakoitzean ehun olerki-sorta zoragarri argitara eman ditu idazleak, zenbait argibiderekin batera. Lehenengo orrialdeetan Aita Lontzik hiztegitxo bat egin du irakurleak hobeto uler dezan eta gero “Baimenak” izeneko atalarekin jarraitu du. Atal horretan zenbait apaizen oniritzia edo baimena ematen da argitaratu ahal izateko. Eta azkenik, ehun orrialdetan beste hainbeste olerki zoragarri neurri txikian eta handian. Errima aberatsez osatuta daude guzti-guztiak eta uste dut ikerketa sakonago bat merezi duela Ormaetxe idazleak. Zoritxarrez gure herriak ez du aintzat hartu herriko semea. Pena handiz esaten dut hau baina egia da.
Ulertezina da nik esku artean ditudan bi liburu hauek, “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak” ez egotea Amorebieta-Etxanoko liburutegian. Harrigarria! Eta ziur nago hor egongo balira azterketa sakonago bat egiteko aukera izango luketela herriko aztertzaileek. Horretaz seguru nago.
Pedro Ormaetxe Aldana, ”Aita Lontzi”: zornotzar gehienentzat ezezaguna den izena. Etxanon jaio 1891n eta Txilen hil zen 1949an. Idazle karmeldar oparoa izan zen eta zenbait aldizkaritan idatzi zuen: “Jaungoiko Zalen”, “Karmelgo Argian”, “Ekinen”, “Euzko Deyan” eta abarretan. Baina gaurkoan Aita Lontziren bi liburu aipatu nahi ditut: “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak”. Olerki-liburuak dira biak eta Txilen erbesteraturik zegoela argitaratu zituen. Ikertu beharreko idazlea da, baina orain arte herriak bizkarra eman diola uste dut.
Gerra zibilaren ostean Zornotzan egon bada familia bat gogor zapaldua, hori Boroako Ormaetxetarra izan da, inongo zalantza barik. Tropa frankistek Zornotza hartu zutenean Aita Lontzik Txilera egin zuen ihes, Bonifacio anaia fusilatu egin zuten faxistek eta arrebak kartzelaratu. Bakar-bakarrik euskaltzaleak eta abertzaleak izateagatik. Sinestezina!
Aita Lontzi karmeldarra izan zen. Erraztasun handia erakutsi zuen idazteko baina ezagutu zutenek esaten dute karmeldarraren doarik handiena “erretorika” izan zela.
Hala ere, pare bat zehaztasun egin behar diot Aita Lontziren biografian idatzitakoari.
Alde batetik, Aita Lontziren biografian irakur daiteke Txilera misiolari joan zela, baina ez du esaten ihes egin behar izan zuela faxisten beldur zelako. Jakin dakigu Euskal Herritik gogoz kontra joan zela eta bai bere gutunetan eta bai bere idazkietan irakur daiteke erbestean bizi beharrak edozeinentzat neketsu eta gogorra bada, euskaldunen lurra maite duenarentzat askoz ere latzagoa dela.
Eta bestalde, abizena ere aldatu diote. Aita Lontziren biografian Pedro Ormaetxea abizena erabiltzen du Aita Santi Onaindiak. Hala ere, Pedro Ormaetxek —hauxe da bere abizena— zenbait ezizen erabili zituen artikuluetan, adibidez, “Lontzi Aba”, “Ormalda”, “Ormetxe” , “Ormaetxetar Kepa” eta abar.
Karmeldar idazlea Boroako Zugaza baserrian jaio bazen ere Iruñean, Gasteizen eta Begoñan ikasketak egin ostean Larrako komentura etorri zen bizitzera, beste zenbait tokitan egon ostean.Gerra ondoren Txilera joan zen, Viña del Mar herrira. Eta bertako komentuan hil zen 1949ko urtarrilaren 15ean. Beraz datorren urteko urtarrilean 60 urte beteko dira hil zela. Zor zaharra, zor txarra!
Goazen liburuetara. “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak” olerki-liburuak dira, nahiz eta izenburu horiekin ipuin-liburuen itxura izan olerki-liburu interesgarriak direla esan beharra dago. Liburu bakoitzean ehun olerki-sorta zoragarri argitara eman ditu idazleak, zenbait argibiderekin batera. Lehenengo orrialdeetan Aita Lontzik hiztegitxo bat egin du irakurleak hobeto uler dezan eta gero “Baimenak” izeneko atalarekin jarraitu du. Atal horretan zenbait apaizen oniritzia edo baimena ematen da argitaratu ahal izateko. Eta azkenik, ehun orrialdetan beste hainbeste olerki zoragarri neurri txikian eta handian. Errima aberatsez osatuta daude guzti-guztiak eta uste dut ikerketa sakonago bat merezi duela Ormaetxe idazleak. Zoritxarrez gure herriak ez du aintzat hartu herriko semea. Pena handiz esaten dut hau baina egia da.
Ulertezina da nik esku artean ditudan bi liburu hauek, “Ipuintxuak” eta “Bigarren ipuintxuak” ez egotea Amorebieta-Etxanoko liburutegian. Harrigarria! Eta ziur nago hor egongo balira azterketa sakonago bat egiteko aukera izango luketela herriko aztertzaileek. Horretaz seguru nago.
